Poczujmy chemię…
Różnorodność związków chemicznych, skomplikowane wzory, złożone mechanizmy reakcji, zawiłe przeliczenia… – z tym najczęściej uczniom kojarzy się chemia. Od wielu wymaga sporo pracy i poświęcenia. Pojawia się więc pytanie: Czy można coś zrobić, aby chemia stała się dla uczniów przyjazna i interesująca? Okazuje się, że tak. Od wieków uważano, że świat najlepiej poznaje się za pomocą zmysłów – to co widzimy, słyszymy, czujemy czy bezpośrednio doświadczamy staje się dla nas znajome i zrozumiałe. Właśnie dlatego 6 i 7 grudnia w naszej szkole, niczym mikołajkowy prezent, odbyły się warsztaty chemiczne, poprowadzone przez chemików z Centrum Chemii w Małej Skali w Toruniu „Eksperymentuj razem z nami”. Podczas zajęć uczestnicy mieli ogromną szansę „poczuć” chemię. Warsztaty miały charakter niezwykle różnorodny – obejmowały pokaz wybuchowych i widowiskowych doświadczeń jak i własną pracę uczestników w laboratorium.
W zajęciach wzięli udział zarówno uczniowie klas biologiczno-chemicznych naszego liceum, którzy z wytrwałością przygotowują się do matury z chemii, a także uczniowie gimnazjum, którzy dopiero zaczynają wchodzić w chemiczny świat. W zajęciach uczestniczyli gimnazjaliści z Gimnazjum nr 1 im. św. Królowej Jadwigi, Gimnazjum nr 2 im. ks. Stanisława Konarskiego, Gimnazjum nr 3 im. ks. Jana Twardowskiego, Gimnazjum nr 4 z Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Książąt Czartoryskich, Gimnazjum im. bł. Augusta Czartoryskiego
w Sieniawie, Gimnazjum w Muninie, Gimnazjum w Szówsku i z Gimnazjum w Laszkach, co potwierdza duże zainteresowanie tym wydarzeniem.
Pierwszym punktem zajęć był pokaz doświadczeń, mocno pobudzających zmysły. Można było zobaczyć co dzieje się po wrzuceniu potasu do wody i jaki dźwięk wydaje wydzielający się z tego roztworu gaz po zbliżeniu do niego ognia. Uczestnicy mogli zobaczyć jak wykonać pastę dla słonia, czyli „szaloną pianę” powstałą po dodaniu jodku potasu do mieszaniny nadtlenku wodoru, detergentu i kilku kropel barwnika spożywczego. W dalszej części pokazu uczestnicy mogli też m.in. dostrzec kolorowe płomienie różnych pierwiastków. Pokaz został zakończony głośnym wybuchem wodoru, który sprawił, że niejedna noga podskoczyła.
Drugą częścią warsztatów była praca w laboratorium. Podczas niej uczniowie mieli okazję wykonać szereg doświadczeń. Mogli się przekonać jakie właściwości ma tlenek azotu(IV) i jak wpływa na roślinę zieloną, jak zachowuje się sód, miedź i magnez wobec wody z fenoloftaleiną, co powstaje w wyniku ogrzewania dichromianu(VI) amonu, jak manganian(VII) potasu zachowuje się przy wodzie utlenionej, a jak przy kwasie solnym. Ponadto uczniowie dowiedzieli się jak zachowują się wskaźniki kwasowo-zasadowe przy działaniu stężonym kwasem siarkowym(VI) na chlorek sodu, a także poznać różnicę w aktywności pomiędzy sodem, a magnezem. Mieli też okazję strącać kolorowe osady różnych soli. Wszystkie eksperymenty były bardzo ciekawe, przebiegały bardzo często ze zmianą barwy lub z wydzielaniem się jakiegoś gazu albo ze zmianą struktury związku. Każde doświadczenie było omawiane, uczestnicy dowiedzieli się, że żadne zmiany nie zachodzą przypadkowo, tylko są spowodowane różnymi reakcjami. Dostali karty pracy, na których mogli zapisywać wyniki swoich doświadczeń. U wielu było widać bardzo duże zaangażowanie, czasami zdziwienie rezultatem eksperymentu czy ciekawość dlaczego coś reaguje, a coś innego już nie. Przy okazji gimnazjaliści mieli okazję zwiedzić nasze piękne liceum, mogli obejrzeć pracownie przedmiotowe i zobaczyć jak wygląda tutaj nauka.
Te dwa dni warsztatów były wyjątkowe. Na szkolnych korytarzach można było zauważyć wzmożony ruch, a także różne zapachy dochodzące zza drzwi pracowni chemicznej. Zajęcia złamały stereotyp chemii jako trudnej nauki o nierealnej i odległej od naszego życia materii. Pozwoliły uświadomić młodym ludziom, że tak naprawdę chemia jest dookoła nas i warunkuje nasze życie. Dlatego z niecierpliwością oczekujemy na następne warsztaty…
Michał Kozdrowicki, 2d